Yeraltı Suları ve Kaynaklar Konu Anlatımı
Yeraltı Suları ve Kaynaklar
Yer altı Suyu (Taban Suyu)
Yağış olarak yeryüzüne düşen ya da yeryüzünde bulunan suların, yerçekimi etkisiyle yerin altına sızıp, orada birikmesiyle oluşan sulardır. Yer altı suyunun oluşabilmesi için beslenme ve depolanma koşullarının uygun olması gerekir. Yer altı suyunun beslenmesini etkileyen en önemli etmen yağışlardır. Depolama koşulları ise yüzeyin eğimine, bitki örtüsüne ve yüzeyin geçirimlik özelliğine bağlıdır.
Yer altı Sularının Bulunuş Biçimleri
Bol yağışlı ve zemini geçirimli taşlardan oluşan alanlarda yer altı suyu fazladır. Az yağış alan, eğimi fazla ve geçirimsiz zeminlerde ise, yer altı suyunun oluşumu zordur. Kum, çakıl, kumtaşı konglomera, kalker, volkanik tüfler, alüvyonlar, geçirimli zeminleri oluşturur. Bu nedenle alüvyal ovalar ve karstik yöreler yer altı suyu bakımından zengin alanlardır. Kil, marn, şist, granit gibi taşlar ise geçirimsizdir. Yer altı suyu oluşumunu engeller. Yeraltında biriken sular
Taban suyu
Artezyen
Karstik Yeraltı Suyu
olarak bulunur.
Taban Suyu
Altta geçirimsiz bir tabaka ile sınırlandırılan, geçirimli tabaka içindeki sulardır. Bu sular genellikle yüzeye yakındır. Marmara Bölgesi’ndeki ovalar, Ege Bölgesi’ndeki çöküntü ovaları, Muş, Erzurum ve Pasinler ovalarındaki yer altı suları bu gruba girer.
Artezyen
Bu tür sular basınçlı yeraltı sularıdır. İki geçirimsiz tabaka arasındaki geçirimli tabaka içinde bulunan sulardır. Tekne biçimli ovalar ve vadi tabanlarında bu tür sular bulunmaktadır.
İç Anadolu Bölgesi artezyen suları bakımından zengindir.
Karstik Yer altı Suyu
Karstik yörelerdeki kalın kalker tabakalar arasındaki çatlak ve boşluklarda biriken yer altı sularıdır. En önemli özelliği birbirinden bağımsız taban suları oluşturmasıdır. Karstik alanların geniş yer kapladığı Akdeniz Bölgesi karstik yeraltı suları bakımından zengindir.
Kaynak
Yeraltı sularının kendiliğinden yeryüzüne çıktığı yere kaynak denir. Türkiye’de kaynaklara pınar, eşme, bulak ve göze gibi adlar da verilir.
Kaynaklar, yer altı suyunun bulunuş biçimine, yüzeye çıktığı yere ve suların sıcaklığına göre gruplandırılabilir. Sularının sıcaklığına göre kaynaklar, soğuk ve sıcak su kaynakları olarak iki gruba ayrılır :
Soğuk Su Kaynakları
Yağış sularının yeraltında birikerek yüzeye çıkması sonucunda oluşurlar. Genellikle yüzeye yakın oldukları için dış koşullardan daha çok etkilenirler. Bu nedenle suları soğuktur. Soğuk su kaynakları yeraltında bulunuş biçimine ve yüzeye çıktığı yere göre üç gruba ayrılır :
Tabaka Kaynağı : Geçirimli tabakaların topoğrafya yüzeyi ile kesiştikleri yerden suların yüzeye çıkmasıyla oluşan kaynaklara tabaka kaynağı denir.
Vadi Kaynağı : Yeraltına sızan suların bulunduğu tabakanın bir vadi tarafından kesilmesi ile oluşan kaynaktır. Genellikle vadi yamaçlarında görülür.
Karstik Kaynak (Voklüz) : Kalın kalker tabakaları arasındaki boşlukları doldurmuş olan yer altı sularının yüzeye çıktığı kaynaktır. Bol miktarda kireç içeren bu kaynakların suları genellikle sürekli değildir. Yağışlarla beslendikleri için karstik kaynakların suları soğuktur. Toroslar üzerindeki Şekerpınarı en tanınmış karstik kaynak örneklerinden biridir.
Sıcak Su Kaynakları
Yerkabuğundaki fay hatları üzerinde bulunan kaynaklardır. Fay kaynakları da denir. Suları yerin derinliklerinden geldiği için sıcaktır ve dış koşullardan etkilenmez. Sular geçtikleri taş ve tabakalardaki çeşitli mineralleri eriterek bünyelerine aldıkları için mineral bakımından zengindir. Bu tür kaynaklara; kaplıca, ılıca, içme gibi adlar verilir. Sıcak su kaynaklarının özel bir türüne gayzer denir.
Gayzer : Volkanik yörelerde yeraltındaki sıcak suyun belirli aralıklarla fışkırması ile oluşan kaynaklardır.
UYARI : Yerin derinliklerinde bulunan suların sıcaklığı yıl içinde fazla bir değişme göstermez. Fay kaynakları volkanik ve kırıklı bölgelerde görülür.
Türkiye’de Sıcak Su Kaynaklarının Dağılışı
Türkiye kaplıca ve ılıca bakımından zengin bir ülkedir. Bursa, İnegöl, Yalova, Bolu, Haymana, Kızılcahamam, Sarıkaya, Erzurum, Sivas Balıklı Çermik, Afyon, Kütahya, Denizli çevresindeki kaplıca ve ılıcalar en ünlüleridir.
Diğer Coğrafya Konu Anlatımları
Türkiye’de Turizm Konu Anlatımı
Türkiye’de Ticaret Konu Anlatımı
Türkiye’de Ulaşım Konu Anlatımı
Türkiye’de Endüstri Konu Anlatımı
Türkiye’de Madenler ve Enerji Kaynakları Konu Anlatımı
Türkiye’de Ormancılık Konu Anlatımı
Türkiye’de Hayvancılık Konu Anlatımı
Türkiye’de Tarım ve Tarım Ürünleri Konu Anlatımı
Türkiye’nin Ekonomisini Etkileyen Coğrafi Etmenler Konu Anlatımı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Konu Anlatımı
Doğu Anadolu Bölgesi Konu Anlatımı
İç Anadolu Bölgesi Konu Anlatımı
Karadeniz Bölgesi Konu Anlatımı
Türkiye’nin Coğrafi Konumu ve Özellikleri Konu Anlatımı
Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme Konu Anlatımı
Okyanuslar ve Denizler Konu Anlatımı
Rüzgar Aşındırmaları ile Oluşan Şekiller Konu Anlatımı
Karstik Şekiller Konu Anlatımı
Yeraltı Suları ve Kaynaklar Konu Anlatımı
Jeomorfoloji – Dış Güçler ve Etkileri Konu Anlatımı
Jeomorfoloji – İç Güçler ve Etkileri Konu Anlatımı
Dünya’nın Oluşumu ve İç Yapısı Konu Anlatımı
İklimin İnsan ve Çevre Üzerindeki Etkileri Konu Anlatımı
Türkiye’de İklim ve Doğal Bitki Örtüsü Konu Anlatımı
Dünyada İklim ve Doğal Bitki Örtüsü Konu Anlatımı
İklim Bilgisi “Yağış” Konu Anlatımı
İklim Bilgisi “Nemlilik” Konu Anlatımı
İklim Bilgisi “Rüzgarlar” Konu Anlatımı
İklim Bilgisi “Basınç” Konu Anlatımı
İklim Bilgisi “Sıcaklık” Konu Anlatımı
Atmosfer ve Özellikleri Konu Anlatımı
Harita Hesaplamaları Konu Anlatımı
Haritalarda Yer şekillerinin Gösterilmesi