Harita Türleri Konu Anlatımı
Harita Türleri
Harita yaşamın her alanında yardımcı araçlar olarak kullanılır.
Bir kentin imar planının çıkarılması, karayolu, demiryolu ya da köprü yapımı için en uygun yerin belirlenmesi, arkeoloji, coğrafya gibi birçok alanda araştırma yapılması sırasında haritalardan yararlanılır. Haritalar konularına ve ölçeklerine göre ikiye ayrılır.
Konularına Göre Haritalar
Konularına göre haritalar, kullanım amaçlarına göre genel haritalar ve özel haritalar olarak ikiye ayrılır.
Genel Haritalar
Toplumun geniş kesimi tarafından kullanılabilen haritalardır.
– Topoğrafya Haritaları
İzohips (eş yükselti) eğrisi yöntemi ile yapılır. Araziyi ölçekleri oranında ayrıntıları ile gösterirler. Ölçekleri 1 / 20.000 ile 1 / 500.000 arasında değişir. 1 / 20.000’den büyük ölçekli olanlar kadastro işlerinde ve askeri amaçlarla kullanılır. Bu haritalardan ölçek, uzunluk alan ve eğim hesaplamada yararlanılır.
– Fiziki Haritalar
Fiziki haritalar, yeryüzünün kabartı ve çukurluklarını gösteren orta ya da büyük ölçekli haritalardır.
Fiziki haritalar hazırlanırken eş yükselti ve eş derinlik eğrileri geniş aralıklarla geçirilir. Bu aralıklar çeşitli renklerle boyanır. Yükseltiler genellikle yeşil, sarı ve kahverenginin çeşitli tonları ile, derinlikler ise açıktan koyuya mavi rengin tonları ile gösterilir.
– Siyasi ve İdari Haritalar
Yeryüzünde veya bir kıtada bulunan ülkeleri, bir ülkenin idari bölünüşünü, yerleşim merkezlerini gösteren haritalardır. Bu haritalardan uzunluk ve alan bulmada yararlanılır. Ancak yer şekilleri hakkında bilgi edinilemez.
– Duvar ve Atlas Haritaları
Eğitim ve öğretim amacına yönelik haritalardır. Ölçekleri 1 / 1.100.000’dan daha küçüktür. Dünya’nın tümünü, kıtaları veya ülkeleri gösterirler.
Özel Haritalar
Belirli bir konu için hazırlanmış haritalardır. Bu haritalardan bazıları şunlardır:
– Araziden Yararlanma Haritaları
Bir bölgede arazinin nasıl kullanıldığını gösteren haritalardır. Bu haritalar yardımıyla ekili-dikili alanların, çayır ve mera alanlarının, orman alanlarının, bölünüşü ile kayalık, bataklık gibi kullanılmayan alanlar hakkında bilgi edinilir. Tarımın türü ve tarım ürünleri de bu haritalarda gösterilir.
– Ekonomi Haritaları
Dünya’nın bütününün ya da bir bölümünün ekonomik özelliklerini gösteren haritalardır. Bu haritalar yardımıyla endüstri kuruluşlarının türü, sayısı, dağılışı, çalışanların sayısı hakkında bilgi edinilir.
– Hidrografya Haritaları
Bir bölgenin su potansiyeli (akarsular, göller, yeraltı suları, kaynaklar) hakkında bilgi veren haritalardır. Bu haritalar yardımıyla akarsuların drenaj tipi, akım miktarı, kanallar, göl sularının özellikleri, yeraltı sularının türü, kaynakların türü sayısı ve verimlilik derecesi hakkında bilgi edinilir.
– İzoterm Haritaları
Bir bölgede, eş sıcaklıktaki noktaları birleştiren eğriye izoterm denir.
İzotermler yardımıyla çizilen izoterm haritalarından, bir bölgedeki sıcaklık dağılışı hakkında bilgi edinilir.
Sıcaklık dağılışını daha iyi gösterebilmek için, bu haritalar sıcaklık basamaklarına uygun olarak renklendirilir. Sıcak yerler için kırmızının tonları soğuk yerler için mavinin tonları kullanılır.
– Jeomorfoloji Haritaları
Bir bölgedeki şekillenme süreci yani iç ve dış güçlerin etkisiyle oluşan yer şekilleri hakkında bilgi veren haritalardır.
Bu haritalarda faylar, yamaçlar, vadi türleri, birikinti konileri, sekiler, ovalar ve daha bir çok yer şekli taranarak gösterilir. Yer şekillerinin kolay ayırt edilmesi amacıyla bu haritalar renklendirilir.
– Nüfus Haritaları
Dünya’nın bütününde ya da bir bölümündeki nüfusun dağılışı ve özellikleri hakkında bilgi veren haritalardır. Bu haritalarda nüfus dağılışı noktalama ile gösterilir. Nüfus yoğunluğu haritaları ise renklendirilir.
– Toprak Haritaları
Bir bölgenin toprak özellikleri ve dağılışları hakkında bilgi veren haritalardır. Bu haritalardan, yetiştirilecek ürünlerin belirlenmesi, buna bağlı olarak topraklardan daha iyi verim alınabilmesi gibi bir çok konuda yararlanılır.
Ölçeklerine Göre Haritalar
– Büyük Ölçekli Haritalar
Ölçekleri 1 / 200.000’e kadar olan bu haritalarda :
- Küçültme oranı azdır.
- Ayrıntı fazladır.
- Birim düzlemde gösterilen gerçek alan küçüktür.
- Eşyükselti eğrileri arasındaki yükselti farkı azdır.
Planlar ve topoğrafya haritaları bu gruba girer.
– Orta Ölçekli Haritalar
Ölçekleri 1 / 200.000 ile 1 / 1.000.000 arasında olan haritalardır.
Ayrıntılar, büyük ölçekli haritalar göre daha azdır.
– Küçük Ölçekli Haritalar
Ölçekleri 1 / 1.000.000’dan daha küçük olan haritalarda;
- Ayrıntı en azdır.
- Küçültme oranı en fazladır.
- Birim düzlemde gösterilen gerçek alan büyüktür.
- Eşyükselti eğrileri arasındaki farkı fazladır.
Duvar ve atlas haritaları bu gruba girer.
Diğer Coğrafya Konu Anlatımları
Türkiye’de Turizm Konu Anlatımı
Türkiye’de Ticaret Konu Anlatımı
Türkiye’de Ulaşım Konu Anlatımı
Türkiye’de Endüstri Konu Anlatımı
Türkiye’de Madenler ve Enerji Kaynakları Konu Anlatımı
Türkiye’de Ormancılık Konu Anlatımı
Türkiye’de Hayvancılık Konu Anlatımı
Türkiye’de Tarım ve Tarım Ürünleri Konu Anlatımı
Türkiye’nin Ekonomisini Etkileyen Coğrafi Etmenler Konu Anlatımı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Konu Anlatımı
Doğu Anadolu Bölgesi Konu Anlatımı
İç Anadolu Bölgesi Konu Anlatımı
Karadeniz Bölgesi Konu Anlatımı
Türkiye’nin Coğrafi Konumu ve Özellikleri Konu Anlatımı
Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme Konu Anlatımı
Okyanuslar ve Denizler Konu Anlatımı
Rüzgar Aşındırmaları ile Oluşan Şekiller Konu Anlatımı
Karstik Şekiller Konu Anlatımı
Yeraltı Suları ve Kaynaklar Konu Anlatımı
Jeomorfoloji – Dış Güçler ve Etkileri Konu Anlatımı
Jeomorfoloji – İç Güçler ve Etkileri Konu Anlatımı
Dünya’nın Oluşumu ve İç Yapısı Konu Anlatımı
İklimin İnsan ve Çevre Üzerindeki Etkileri Konu Anlatımı
Türkiye’de İklim ve Doğal Bitki Örtüsü Konu Anlatımı
Dünyada İklim ve Doğal Bitki Örtüsü Konu Anlatımı
İklim Bilgisi “Yağış” Konu Anlatımı
İklim Bilgisi “Nemlilik” Konu Anlatımı
İklim Bilgisi “Rüzgarlar” Konu Anlatımı
İklim Bilgisi “Basınç” Konu Anlatımı
İklim Bilgisi “Sıcaklık” Konu Anlatımı
Atmosfer ve Özellikleri Konu Anlatımı
Harita Hesaplamaları Konu Anlatımı
Haritalarda Yer şekillerinin Gösterilmesi