2.Meşrutiyet
2.Meşrutiyet’in İlan Edilme Nedenleri
İç Nedenler
2.Abdülhamit’in II. Meşrutiyet’in İlanını Kabul Etmesinin Sebepleri :
- İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne bağlı olan bazı subayların Rumeli’de ayaklanması
- Tahta, Osmanlı hanedanından başka bir kişinin geçeceği söylentisi
- Serez’den bir ordunun İstanbul’a yürüyeceğine dair padişaha gelen telgraf
- Ordu ve halk arasında isyan belirtilerinin ortaya çıkması
Dış Etkenler
En önemli dış etken “Reval görüşmesi” dir.
Reval Görüşmesi’nde şu kararlar alınmıştır:
- Ruslar, Balkanlar’da serbest bırakılacak
- İstanbul ve Boğazlar Ruslara verilecek
- Makedonya Bölgesi’nde ıslahat yapılacak
İttihat ve Terakki Cemiyeti
İstanbul’da Askeri Tıbbiye öğrencilerinden İbrahim Temo, Abdullah Cevdet, İshak Sükuti, Mehmet Reşit ve Hüseyinzade Ali tarafından 1889 yılında gizlice kurulan cemiyet, aynı yıl, Paris’teki Jön Türkler ile temas kurup “Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti” adını benimsedi. II. Abdulhamit döneminde üyelerin çoğu tutuklandı ve sürgün edildi. Bundan sonra yurt dışında örgütlenen cemiyet, 1908 tarihinde II. Abdulhamit’in Kanun-i Esasi’yi yeniden yürürlüğe koymasını sağladı.
Bu arada cemiyet adını “Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti” ne çevirdi. 31 Mart’ta meydana gelen İttihat ve Terakki karşıtı hareket ve 1911 Trablusgarp Savaşı ile aynı yıl kurulan muhalefet partisi “Hürriyet ve İtilaf Fırkası”, yönetimin iktidarını sertleştirmeye başlamasına yol açtı. 23 Ocak 1913 tarihinde yönetimi ele geçirmek amacıyla Babıali Baskını’nı gerçekleştiren İttihat ve Terakki Partisi bilfiil ülke yönetimine el koydu. 1913-1918 yılları arasında ülke “İttihat ve Terakki Partisi” yönetimi altında bulundu. Parti ileri gelenlerinden Enver Paşa’nın Alman yanlısı siyaseti yüzünden Birinci Dünya Savaşı’na giren Osmanlı Devleti, savaşın sonunda yenik düştü. 14 Kasım 1918’de Cemiyet kendini feshetti ve yerine “Teceddüt Fırkası” kuruldu.
2.Meşrutiyet’in İlan Edilmesi
2.Abdülhamit, 1876’da I. Meşrutiyet’i ilan etti.
Osmanlı Devleti anayasal bir döneme girdi, fakat, yetki yine padişahtaydı.
2.Abdulhamit, 93 Harbi’ni bahane ederek Mebuslar Meclisi’ni kapattı.
Böylece; I. Meşrutiyet dönemi sona erdi.
“İstibdat Dönemi” başlamış oldu.
1889’da “İttihat ve Terakki” gizli olarak kuruldu.
2.Abdulhamit’e muhalif harekete Genç Türk (Jön Türk) hareketi denildi.
24 Temmuz 1908’de anayasa yeniden yürürlüğe konuldu.
Bu anayasa ile meclisin yetkileri artırıldı.
İlk kez, siyasi parti kurmak serbest oldu.
İttihat ve Terakki Partisi dışında “Ahrar Partisi” de kuruldu.
31 Mart 1909’da, II. Meşrutiyet yönetimine karşı isyan çıktı.
2.Abdülhamit tahttan indirilerek, yerine Sultan Mehmet Reşat geçti.
Kanun-i Esasi’de Yapılan Değişiklikler
Hükümet meclise karşı sorumlu olacak.
Padişahın meclisi kapatma yetkisi; Ayan Meclisi’nin onayına bağlı olacak.
Milletvekilleri, kanun teklifi için padişahtan izin almayacak.
Padişah, Yasaları en geç iki ay içerisinde onaylayacak ve geri meclise gönderecek.
Toplantı ve dernek kurmak serbest bırakılacak.
Padişahın kişileri sürgün etme yetkisi olmayacak.
Uluslarası antlaşmalar meclis tarafından onaylanacak.
Nazırlar (Bakanlar) Sadrazam (Başbakan) tarafından belirlenecek.
93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı)
1876 yılında, Avrupalı Devletlerin Balkanlar’da kalıcı çözüm bulmak amacıyla topladıkları İstanbul Konferansı’nda Balkanlar konusunda ağır şartlar getirilmesi üzerine, Osmanlı Devleti şartları kabul etmemiş, daha sonra düzenlenen Londra Konferansı da aynı şekilde sonuçlanmıştı.
İki konferansta da Osmanlı Devleti’nin şartları kabul etmemesi üzerine, Rusya 1877 yılında Osmanlı Devleti’ne savaş açmıştı. Bu savaşta Plevne savunması ile Gazi Osman Paşa üyük kahramanlıklar göstermiş, fakat Rusların, Yeşilköy’e kadar ilerlemelerine engel olunamamıştı. Bunun üzerine padişah II. Abdülhamit, barış isteğinde bulunmuş ve 3 Mart 1878’de Yeşilköy (Ayestefanos) Antlaşması imzalanmıştı.
Genç Türkler (Jön Türkler)
Tanzimat döneminin sonlarına doğru, bazı Osmanlı aydınları (Namık Kemal, Şinasi, Ziya Paşa, Hüseyin Avni Paşa) Genç Osmanlılar adıyla bir cemiyet kurdular. Bunlar; Osmanlı ülkesinde yaşayan herkesin, din, dil, ırk farkı gözetmeksizin eşit tutulması halinde azınlıkların ayrılmaktan ve devlet kurmaktan vazgeçeceklerini savunuyorlardı. Bu düşüncelerinin uygulanabilmesi için de; Meşrutiyet’in ilan edilmesi, temel hak ve özgürlüklerin bir anayasa ile korunması gerektiğine inanıyorlardı. Bu nedenle II. Abdülahamit’e baskı yapıp 1876 yılında Meşrutiyet’in ilanını sağladılar.
