Doğu Cephesi ve Ermenilerle Savaş
Doğu Cephesi
Mondros Mütarekesi ile Kafkasya’dan çekildik.
Rusya ve Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’ndan yenik çıkınca Kafkaslar’da Ermenistan ve Gürcistan kuruldu.
Wilson İlkeleri’nden güç alan Ermeniler Doğu Anadolu’da işgale başladı.
İşgallere karşı “Doğu Anadolu Müdafa-i Hukuk Cemiyeti” kuruldu.
TBMM Doğu Cephesi komutanlığına Kazım Karabekir’i atadı.
Yeni Türk Devleti’nin ilk askeri cephesi açılmış oldu.
Kazım Karabekir Ermeniler’i bozguna uğrattı.
Ermeniler barış isteğinde bulundular.
Gümrü Antlaşması
Ermeniler yenilgi üzerine barış isteğinde bulundu.
3 Aralık 1920’de Gümrü Antlaşması imzalandı.
Bu antlaşma ile :
- Bugünkü Doğu Anadolu sınırımız belirlendi.
- Gümrü Ermeniler’e verildi.
- Kars ve dolayları Türkiye’de kaldı.
- Ermeniler Sevr Antlaşması’nın geçersizliğini kabul etti.
- Türkiye’deki ve Ermenistan’daki Ermeniler’e karşılıklı göç serbestisi getirildi.
Gümrü Antlaşmasının Önemi
TBMM’nin ilk askeri zaferi sonunda imzaladığı ilk siyasal başarıdır.
1878 Berlin Antlaşması ile kaybedilen Kars ve dolayları yeniden kazanıldı.
Doğu Anadolu’daki Ermeni hayalleri son erdi.
Ermeniler’in çekilmesi ile Gürcistan ile komşu olundu.
Mart 1921’de Gürcistan ile yapılan antlaşma ile Ardahan, Artvin ve Batum, Türkiye’ye bırakıldı.
