İlk Müslüman Türk Devletleri
Türklerin İslamiyeti Kabulü
Türklerin İslamiyeti Kabul Etme Aşamaları
Türkler ilk defa Müslümanlarla Hz. Ömer zamanında karşılaştı.
Hz. Osman zamanında İran’ın fethinin tamamlanması ile Türklerle Müslümanlar komşu durumuna geldi.
Emeviler Dönemi’nde İslam ordularının Maveraünnehir’i fethi bölgede bulunan Türk devletleri yüzünden başarılı olamadı.
Türklerin Müslüman Olma Nedenleri
- Türkler’in doğuştan savaşçı olmaları ve her Türk erkeğinin asker sayılması İslamiyet’teki cihat anlayışı ile uyuşması
- İslamiyet’in kendi dinleri ile olan benzerliği
- Türklerin sosyal hayatındaki bir takım unsurların İslamiyet’te de olması
Ekonomik Nedenler :
- Türkler’in haraç ve cizye vergisinden kurtulmak istemeleri
- Abbasi ordusunda ücretli askerlik yapmaları
Siyasi Nedenler :
- Türkler’in Çinlilere karşı güçlü müttefik elde etmek istemeleri
- Abbasilerin ılımlı politikaları
Talas Savaşı
Nedeni : Çinliler ve Arapların Orta Asya’yı denetim altına almak istemeleri.
Çinliler, Orta Asya’yı denetimleri altına almak amacıyla 747 yılında Türkistan’a sefer düzenledi.
Abbasiler, Karluk, Yağma ve Çiğil Türkleri’nin yardımı ile 571 yılında Talas’da Müslümanlar Çinlileri yendi.
Sonuçları :
- Orta Asya Çinlileşmekten kurtuldu
- Türkler, İslamiyet’i kabul etmeye başladı.
- Kağıt, matbaa, barut, pusula gibi Çinlilerin geliştirdiği aletler, Müslümanlar tarafından öğrenilmeye başlandı.
UYARI : Kağıt, matbaa, barut ve pusulanın tarih içinde el değişmesi şu şekildedir.
Talas Savaşı Haçlı Seferleri
Çinliler —————————> İslam Dünyası ——————–> Avrupalılar
Matbaa – Kağıt ———->Rönesans – Reform
Barut ———————–>Feodalite’nin Yıkılışı
Pusula ———————>Coğrafya Keşifler
Karahanlılar
Merkez Balasagun olmak üzere, 840 yılında Karluk, Yağma ve Çiğil Türkleri tarafından kuruldu.
Devletin kurucusu ve ilk hükümdarı Bilge Kül Kadir Han’dır.
920 yılında Saltuk Buğra Han zamanında İslamiyet’i kabul ettiler.
UYARI : Karahanlılar, İslamiyet’i resmi dini olarak ilk kez kabul eden Türk devletidir. Bu devlet Türk kültürü ile İslam değelerinin sentezini yapmıştır.
Türkler’in yaşadığı topraklar üzerinde kurulan bir devlet olduğu için Türkçe’yi resmi dil olarak kabul ettiler.
1042 yılında, Doğu Karahanlılar ve Batı Karahanlılar olmak üzere ikiye ayrıldılar.
Gazneliler
Merkez Gazne olmak üzere, 963 yılında Alp Tekin tarafından kuruldu.
Gazneliler, en parlak devrini, ünlü hükümdarları Gazneli Mahmut zamanında yaşamıştı.
UYARI : Gazneli Mahmut , İslamiyet’in koruuculuğunu yapan ilk Türk hükümdarı olmuştur. Bu yüzden Abbasi halifesi kendisine “Sultan” ünvanını vermiştir.
Gazneli Mahmut, Hindistan’a toplam 17 sefer düzenledi.
UYARI : Bu seferler sonucu İslamiyet, Hindistan’da yayıldı. Bu durum ileride, bölgede kurulacak Türk-İslam Devletleri için temel teşkil etti.
Gazneliler döneminde ilk kez İran topraklarına yerleşildi.
1040 tarihinde Gazneliler, Dandanakan Savaşı ile Selçuklulara yenildi.
Gazneliler, 1187 yılında Gurluların isyanı sonunda yıkıldı.
Samanoğulları
Horasan merkez olmak üzere 875 yılında kuruldu.
Devleti yönetenler İranlı, yönetilenler Türk’tü.
Samaoğulları Devleti, 999 yılında Karahanlılar ve Gazneliler tarafından yıkıldı.
Tulunoğulları
Mısır’da Abbasi halifesine bağlı olarak, Ahmet bin Tulun tarafından 868 yılında kuruldu.
Mısır’da kurulan ilk Müslüman Türk devletidir.
Suriye topraklarını ele geçirerek, Orta Doğu bölgesine egemen olan ilk Türk devletidir.
Tulunoğulları 905 yılında Abbasiler tarafından yıkıldı.
İhşitler (Akşidler)
Mısır’da, Muhammed bin Toguç tarafından 935 yılında kuruldu.
Akşidler, Hicaz bölgesini ele geçiren ilk Türk devletidir.
Akşidler, 969 yılında Fatimiler tarafından yıkıldı.
