Bir Harita Mühendisi olarak bu konuya ben de bir yorum getirmek istiyorum. Bu mesleği seçmeyi düşünen arkadaşlar için ayrıca en ayrıntılı şekilde buraya meslek hakkında görüşlerimi yazacağım. Yazım biraz uzun olacak, ancak detaylıca (özellikle tercih dönemindeki arkadaşlar) okursanız pek çok bilgi edineceğiniz kanaatindeyim.
Yeni mezun sayılırım ve zamanında üniversite sınavında 40 binlerde iken tüm tercih listemi Harita Mühendisliği ile doldurmuştum. Aklımda Tıp Fakültesi vardı ancak puanım yetmemişti. Tüm tercih listemi, başta İTÜ, YTÜ, KTÜ gibi donanımlı teknik üniversiteleri yazarak doldurdum. Nihayetinde iyi bir üniversite kazandım. Harita Mühendisliği ile ilgili pek bir bilgim yoktu, hatta tercih döneminde bu mesleğin adını ilk defa duymuştum. Ama çok sıkı bir araştırma ve sektörden bana bildiklerini aktaran bir aile dostumun vasıtasıyla bölümü yazmaya karar vermiştim. Bugün geriye dönüp 40 bin sıralama ile ne yazardım, ne yazsaydım diye düşünüyorum ve İYİ Kİ HARİTA MÜHENDİSLİĞİ YAZMIŞIM DİYORUM. Nedenlerine gelecek olursak;
Öncelikle bölümü tanımamız lazım. Bana göre bölümümüzün en büyük eksiği tanınmamak. bazı meslekler konusunda fikir sahibi değiliz.
Harita Mühendisliği bölümü yazacak arkadaşlar Kamu Ölçmeleri, Fotogrametri,Kartografya, Uzaktan Algılama, Ölçme anabilim dallarına ait dersler görürler. 4 senelik eğitimde bu alanlara ait dersler, ağırlıkları dengeli dağılacak biçimde yıllara yayılmıştır.
Kamu Ölçmeleri anabilim dalında daha çok hukuksal derslerin varlığından söz edebiliriz. Evet, bir Harita Mühendisi hukuk alanında bile dersler görür, bilirkişi olabilir. Ki bu mesleğin en sevdiğim yanı da bu sanırım, her türden öğrenciye hitap etmesi ve her öğrencinin bu meslekte kendini geliştirecek bir parça bulması. Kamu ölçmeleri anabilim dalında Toprak düzenlemeleri, imar uygulamaları, kent bilgi sistemleri, kamulaştırma…ve daha sayamayacağım pek çok alanda ders içerikleri karşınıza çıkar. Günümüzde özellikle kamu kurum kuruluşlarında çalışmayı düşünen arkadaşlar aslında bu saydığım işlerle çok içli dışlı olacaklardır. Ve maddi getirisi iyidir.
Ölçme anabilimdalında ise gerek deniz gerek kara, her yerde gerçekleştirilen ölçme işlemi söz konusudur. Burada “ölçme” kavramı denildiğinde aklınıza bolca hesap kitap, koordinatlar vs. gelebilir. Ayrıca mesleğimizin inşaat sektörü kısmında çalışmak isteyen (yani şantiyelerde Harita Mühendisi olarak çalışacak olan) arkadaşlar ise meslek hayatlarında daha çok bu derslerden öğrendikleri bilgilerle içli dışlı olacaklardır. Çok çok eskiden Harita Mühendisi denilince akla “Arazide ölçüm yapanlar” gelirdi. Burada en en büyük yanlış, hala bunun sürdüğü varsayımıdır. Çünkü artık arazide ölçümü mühendis değil Topograf, Tekniker yapar ve Harita Mühendisi ayda yılda bir araziye inerek kontrol eder. Haritacının burada asıl görevi, bu ölçüm sonuçlarını büro ortamında yazılımlara aktarmak, koordinat dönüşümlerini sağlamak ve verileri kullanılabilir hale getirmektir. O yüzden, inşaat sektörü bitti diye harita mühendisliği bitmez 🙂 Çünkü İnşaat sektörü Harita Mühendisliğinin yüzlerce çalışma alanından sadece biridir. 🙂
Bu 2 anabilim dalı sarmadıysa seçenek çok. Devam edelim.
Fotogrametri anabilim dalından bahsedecek olursak, Fotogrametri ve Uzaktan Algılama Anabilim dalını birleştirerek anlatmak istiyorum. Çünkü bunlar kardeştir 🙂 Ve zaten çoğu yüksek lisans programında bu anabilim dalının adı “Uzaktan Algılama ve Fotogrametri” diye geçer. Bu 2 anabilim dalından beraber bahsedeceğim:
Bu anabilim dalında ise adı üstünde “fotoğraf ile ölçme” mantığı hakimdir. Ama bunu basit düşünmeyin. En detaylı şekilde düşünün. Ve bana en en garip gelen anabilim dalıdır aslında. Yazılım ile doğrudan iç içedir. Burada uydularla, uydu görüntüleri ile,insansız hava araçları ile, lazer tarama sistemleri ile, yapay zeka ve makine öğrenmesi ile dahi uğraşabilirsiniz. Teknolojinin birebir içinde bir bölümdür. Örnek verecek olursam, demin ölçme anabilim dalında göreceğiniz derslerden bahsettim. Ve haritacının artık arazide değil masa başında olduğundan bahsettim.Yani yeryüzü koordinat ölçmelerinin artık masa başından yapıldığını anlattım. Nasıl? Örneğin Fotogrametri derslerinde hava aracı (insansız hava aracı veya uçak) ile çekilmiş görüntüleri koordinatlandırmayı öğreneceksiniz. Bunları kullanmayı öğreneceksiniz. Ama şu da gerçek ki, yine de Haritacının araziyi çok çok iyi bilmesi lazım. Masa başından araziyi yorumlamak, biraz da arazinin mutfağından gelmeyi gerektirir.
Fotogrametriden bahsetmişken insansız hava araçlarına ve yapay zeka-makine öğrenmelerine bir başlık açmak istiyorum: artık gerek savunma sistemleri gerek diğer alanlarda insansız hava araçlarının önemi arttı. Bu alanlarda bir insansız hava aracının aldığı görüntüyü yorumlayacak, okuyacak, işleyecek insan lazım. Yine burada Harita Mühendisi devreye giriyor, her ne kadar başka alanlardan bu işe girilmeye çalışılsa da. Ama araziyi iyi tanımanız, koordinat sistemlerine hakim olmanız size her açıdan avantaj sağladığından, işi bilen Harita Mühendisi burada 5 adım öne çıkıyor.
Yapay zeka için de şunu söyleyebilirim. Artık bu alanda her mühendislik çalışmaya başladı. Ancak yine siz arazi bilginizle, görüntü işleme becerinizle ve bunların üzerine eklediğiniz yazılım bilgisi ile bu alanda da bir Harita Mühendisi olarak çok çok iyi yerlere gelebilirsiniz.Bu konular derya, o yüzden burada çok kısa bilgiler vermeye çalışıyorum. En azından bir ön bilgi olarak kabul ediniz.
Gelelim Kartografya anabilim dalına ve CBS ye (Coğrafi Bilgi Sistemleri). Arkadaşlar, şunu direkt söyleyeyim, bu alanda kendini geliştiren de işsiz kalmaz. Ve bu alanda yeterli donanıma sahip insan sayısı çok az. “Coğrafi bilgi sistemi, yeryüzünde konumsal verinin toplanması, birleştirilmesi, işlenmesi, analizi ve sunumu sistemidir.” Buradaki arkadaşlar hep verilerle uğraşır. Bu verileri birbirine entegre şekilde yeryüzü gerçekliğine aktarırlar ve şu an özel ve kamu dahil olmak üzere pek çok alanda tıpkı fotogrametrik ölçmeler gibi CBS ye de talep vardır.
Öncelikle, mezun bir Harita Mühendisi olarak olabildiğince mesleki terimler kullanmayarak bir şeyler anlatmaya çalıştım. Dolayısı ile, bazı kavramları basit kullanmamdan ötürü yanlış anlamlı kullanmış olabileceğimin farkındayım. Meslektaşlarım mazur görsün. Benim burada amacım, tercih döneminde veya halihazırda okuyan arkadaşlara fayda sağlamaktır.
Gelelim şu “iş bulma” olayına. İş bulamadığını düşünen arkadaşlarımın malesef hala eski haritacılık mantığında olduğunu düşünüyorum. Bir arkadaş “Harita Mühendisinin işini Topograf yapıyor zaten.” demişti başka bir yerdeki yorumda. Harita mühendisi, topograf gibi araziye gidip 7/24 ölçüm yapmaz. O ölçümleri
kontrol eder, o verileri dönüştürür ve işler. Günümüzde inşaat sektörü iyi bir halde olmadığından, bırak Harita, İnşaat Mühendisleri bile İnşaat sektöründe iş bulamaz hale geldi; çünkü sektör kötü halde. Ama harita mühendisliğinin sadece ölçümden ibaret olmadığını üstte uzuuun uzuuun satırlarca anlattım. Kendini yazılım alanında geliştirip işsiz kalan bir arkadaşımı göremedim. Biraz mesleğin teknolojik yeniliklerine bakmak lazım. Artık Harita Mühendisliği denilince, “Fotoğraf makinesine benzer bir şeyle ölçüm yapıyorlar.” değil, “Yazılım alanında, yapay zeka alanında, cbs alanında iş yapıyorlar” diyor insanlar. O yüzden, sırf inşaat sektörü kötü durumda diye Haritacılık ölmez. Çünkü bizim mesleğimizin yelpazesi çok çok geniş. Her kurumda en saçma sapan yerde bile karşınıza haritacı çıkar ve genelde haritacılar için “yaa buraya da mı geldiler” yorumu yapılır. İnşaat sektöründe iş bulamadın mı, geç yazılım sektörüne. Benim küçük bir şehirde yazılımı iyi olduğu için mezun olur olmaz 3bin lira ile işe başlayan arkadaşım var. Küçük bir şehirde, özel sektörde, tecrübesiz biri için bu maaş gayet iyi bir başlangıç maaşıdır. Zamanla artar. O yüzden iş bulamadım diyenlere pek aldırmayın. Genelde inşaat sektörü, yani eski haritacılık mantığında olduklarından ve inşaat sektörü şu an kötü durumda olduğundan iş bulamayanlar var. Halbuki kendini 4 sene içinde yazılım alanında geliştiren hiçbir haritacı mezun arkadaşımın iş sıkıntısı çektiğini görmedim. Yurtdışında çalışanlar bile var. Ki bizim meslek yurtdışında büyük yere sahiptir. O yüzden mesleklerin de evrimleştiğini kabul edelim ve günümüz teknolojisinde mesleğimiz bizden ne istiyorsa onu yapalım. Şu an Harita Mühendisliği bizden yazılım ve programlama istiyor.
Maaş konusuna gelmişken, çok kabaca, devlette bir mühendis, çalıştığı kuruma göre en az 7-9 bin (devlette kendini geliştiren harita mühendisi görevde yükselip şube müdürü, daire başkanı olursa bu rakam 11 12 ye çıkar) alır aşağı yukarı. Akademisyen maaşını biliyorsunuz zaten.
Kısacası, kendinize güvenin. 4 sene boyunca sadece sınav geçmek için çalışmayın. Yurtdışı yayınlarını takip ederek yenilikleri öğrenin. Her zaman derim, mühendislik eğitiminin yüzde 90’ı kişinin kendisinden oluşur. Kendinizi daima geliştirin. Malesef mesleğimiz tanınmadığından, zamanında 40 binle girdiğim bölümün başarı sırası bile 150 bin olmuş. Bu mesleğin tanınmamasından kaynaklı. Bunun yararı, iyi bir üniversitede düşük sıralama ile harita mühendisliği okuma imkanınızın olmasıdır. Mezun olunan okul mühendislikte önemlidir. Ve tekrarlıyorum, Harita Mühendisliğinin yelpazesi çok çok geniştir. Örneğin A,B,C,D,E… sektörlerinin hepsine hitap eder. O yüzden A sektörü ölse B ölmez, B sektörü ölse C sektörü ölmez, dolayısı ile Harita asla ölmez. Sıralamalar sizi yanıltmasın. YKS sıralaması ile meslek seçilmez, liseye yerleşmiyoruz sonuçta, bunu üniversiteye gittiğinizde anlayacaksınız. Çevremde pek kendini programlama konusunda geliştiren arkadaşlarım henüz yarı yarıyadır, ama programlama konusuna merakı olup işsiz kalan da yok. Hep diyorum, devir yazılım devri. Harita Mühendisliği okuyacak arkadaşlar yazılım vb alanlarda kendini geliştirirse asla işsiz kalmaz. Hatta çok iyi paralar kazanırlar.
Bazı yerlerde yapıcı eleştiriler sundum. Her arkadaşa saygım sonsuz. Sevgilerle.